สาเหตุของการติดเตียง

ภาวะติดเตียงหมายถึงสภาวะที่ผู้ป่วยต้องนอนโดยตลอดหรือไม่สามารถลุกหรือขยับตัวขึ้นจากเตียงได้โดยตนเอง ต้องทำกิจกรรมทุกอย่างบนเตียง ไม่ว่าจะเป็นทานอาหาร อาบน้ำ ขับถ่าย ภาวะนี้อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ปัญหาสุขภาพต่างๆ หรืออุบัติเหตุที่ทำให้มีความผิดปกติในระบบประสาทหรือระบบกล้ามเนื้อ เช่น โรคพาร์กินสัน, อัมพาต, อัมพฤกษ์, อัมพฤกษ์เสื่อม, หลอดเลือดสมองแตก และอื่น ๆ ทำให้กลายเป็นผู้ป่วยติดเตียง

การติดเตียงหรือภาวะติดเตียงสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ

1. โรคหรืออุบัติเหตุที่ทำให้มีความผิดปกติในระบบประสาทหรือระบบกล้ามเนื้อ

เช่น โรคพาร์กินสัน, อัมพาต, อัมพฤกษ์, อัมพฤกษ์เสื่อม, หลอดเลือดสมองแตก และอื่น ๆ

 

2. การผ่าตัดหรือการรักษาทางการแพทย์ที่ยากลำบาก

เช่น การผ่าตัดข้อเข่า, การผ่าตัดสันเขาของสะโพก หรือการรักษาโรคมะเร็ง

 

3. ภาวะหน้ามืดที่เกิดขึ้นเนื่องจากเป็นโรคเบาหวานหรือโรคหัวใจ

 

4. อาการซึมเศร้าหรือสมองเสื่อม

 

5. เมื่ออายุมากขึ้นและมีสภาวะทางสุขภาพที่ไม่ดี

 

6. ภาวะพึ่งพาผู้ป่วยหรือภาวะพิการที่ทำให้ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้

 

การติดเตียงอาจจะมีผลกระทบต่อสุขภาพทั้งกายและจิตใจของผู้ป่วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อภาวะนี้เกิดขึ้นเป็นระยะยาว ๆ ซึ่งอาจส่งผลต่อการเคลื่อนไหวและการทำกิจกรรมของผู้ป่วย รวมถึงการทำงานของระบบเครื่องหมายประสาทและระบบเอ็นโดรฟินในร่างกาย ผู้ป่วยภาวะติดเตียงอาจพบว่ามีความไม่สบายในระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องผูก และปัญหาทางเดินปัสสาวะ อีกทั้งยังมีความเสี่ยงในการเกิดแผลกดทับและการติดเชื้อที่สูงขึ้น รวมถึงการเสียชีวิตจากภาวะแทรกซ้อนทางสุขภาพอื่น ๆ อีกด้วย

เนื่องจากภาวะติดเตียงมักจะทำให้ผู้ป่วยรู้สึกไม่สบายใจ มีความเหงา และซึมเศร้า จึงจำเป็นต้องมีการสนับสนุนทางจิตใจและสังคมที่เหมาะสม เช่น การมีคนดูแลและให้การช่วยเหลือตลอดเวลา การสนทนาและการให้กำลังใจ การมีกิจกรรมสันทนาการที่เหมาะสม เป็นต้น

การดูแลผู้ป่วยภาวะติดเตียงนั้นต้องมีการประเมินสถานะของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอเพื่อตรวจสอบสภาพของผู้ป่วยว่ามีภาวะแทรกซ้อนหรืออาการที่ไม่ปกติเกิดขึ้นหรือไม่ รวมถึงต้องดูแลและสังเกตการณ์การทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ระบบทางเดินอาหาร ระบบทางเดินปัสสาวะ ระบบหายใจ ระบบไหลเวียนเลือด เป็นต้น

การออกกำลังกายเป็นสิ่งที่สำคัญในการดูแลผู้ป่วยภาวะติดเตียง เพราะการออกกำลังกายที่เหมาะสมจะช่วยให้ร่างกายมีความแข็งแรงและสามารถทำงานได้อย่างปกติ ผู้ดูแลจึงต้องให้ความสำคัญกับการช่วยเหลือผู้ป่วยในการทำกิจกรรมทางกายภาพต่าง ๆ อย่างเช่น การเปลี่ยนท่านอน การออกกำลังกายทางกายภาพง่าย ๆ เช่นการยกแขน หรือการยืดเท้า เป็นต้น การดูแลสุขอนามัยของผู้ป่วยภาวะติดเตียงก็เป็นสิ่งสำคัญอีกด้วย ผู้ดูแลควรให้การดูแลเรื่องอาหาร การให้น้ำ และการดูแลเรื่องความสะอาดส่วนตัวของผู้ป่วยเป็นอย่างดี ทั้งนี้ผู้ดูแลต้องระมัดระวังเรื่องการเลือกอาหารที่เหมาะสมเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน

ดังนั้น การดูแลผู้ป่วยภาวะติดเตียงจะต้องให้ความสำคัญกับการดูแลและป้องกันแผลกดทับ การให้การดูแลสุขอนามัยที่ดี การดูแลเรื่องอาหาร การออกกำลังกายในขอบเขตที่ผู้ป่วยสามารถทำได้ และการดูแลเรื่องความสะอาดส่วนตัว นอกจากนี้ การให้การสนับสนุนทางจิตใจและสังคมก็เป็นสิ่งสำคัญในการดูแลผู้ป่วยภาวะติดเตียงอีกด้วย การมีคนดูแลและสนทนากับผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าไม่เหงาและมีความสุขภาพที่ดีขึ้นด้วย

ในช่วงวิกฤตโควิด-19 การดูแลผู้ป่วยภาวะติดเตียงยิ่งมีความสำคัญอย่างมาก เนื่องจากผู้ป่วยภาวะติดเตียงมักเป็นกลุ่มเสี่ยงที่อาจติดเชื้อโควิด-19 ได้ง่ายขึ้น ดังนั้น การใช้มาตรการป้องกันและควบคุมการแพร่เชื้อโควิด-19 ก็เป็นสิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งในการดูแลผู้ป่วยภาวะติดเตียงในช่วงนี้ ผู้ดูแลควรมีการป้องกันและควบคุมการแพร่เชื้อโควิด-19 โดยการใช้มาตรการป้องกันการติดเชื้อ อาทิเช่น การสวมหน้ากากอนามัย การล้างมือด้วยสบู่และน้ำสะอาดเป็นระยะ การรักษาความสะอาดโดยการทำความสะอาดพื้นที่และพื้นผิวของเตียงเป็นประจำ